RECYCLING MEDEA

A film by Asteris Kutulas • Music by Mikis Theodorakis • Choreography by Renato Zanella
cfp award

Για την ταινια

Η ιστορία της ταινίας για τη δολοφονία δυο παιδιών από την ίδια τη μητέρα τους προέρχεται από τον Ευριπίδη και είναι ένα, από την αρχαιότητα και μετά, άπειρες φορές ανακυκλωμένο θέμα που δεν έχει χάσει τίποτα από τη σύγχρονη και φρικαλέα επικαιρότητά του. Πρόκειται για μια ταινία που ξεκίνησε από τη μαγνητοσκόπηση μιας παράστασης μπαλέτου και συνδέει τον αρχαίο ελληνικό Μύθο με την μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, τη χορευτική ερμηνεία της Μαρίας Κουσούνη, τη χορογραφία του Ρενάτο Ζανέλα και την ερμηνεία της Μουσικής Ακαδημίας της Αγίας Πετρούπολης.

Το φιλμ ξεκινάει με τα πρώτα μέτρα της μουσικής του μεγάλου δημιουργού Μίκη Θεοδωράκη και τελειώνει με τα τελευταία μέτρα της μουσικής του, η οποία συνοδεύει τις λιγοστές φράσεις που προφέρονται. Έξι σολίστες χορευτές, ανάμεσά τους η εξαιρετική Μαρία Κουσουνή ως Μήδεια – σε εκφραστικές κοντινές λήψεις, λυρικές χορευτικές σκηνές, αποκαλυπτικές καταστάσεις πρόβας, μια μείξη από κλασικό μπαλέτο και σύγχρονο εκφραστικό χορό, συνυφασμένη με εικόνες από εξεγερμένους και κουκουλοφόρους νεαρούς, βαριά οπλισμένους και ανεξέλεγκτους αστυνομικούς, μορφές από έναν άλλον, αμείλικτο κόσμο που έχει σφετεριστεί την καθημερινή πραγματικότητα.

Μέσα σε αυτό τον κόσμο προβάλλει ξαφνικά η μορφή της δεκαπεντάχρονης Bella Oelmann που, παίζοντας τον ίδιο της τον εαυτό, κάνει το κινηματογραφικό ντεμπούτο της. Η αθωότητα που είναι καταραμένη, εξοβελισμένη από την κοινωνία, στο έλεος της εξάντλησης, της απογοήτευσης, της έλλειψης στοργής.

Είναι μια ταινία αφιερωμένη σε αμήχανους γονείς και ιδίως σε νέους που προσπαθούν να κατανοήσουν τη σκληρή μοίρα που τους επιφυλάσσει το μέλλον. Τους νέους που οι ίδιοι οι γονείς τους τούς έφραξαν το δρόμο.

—————————————————————————————————————

Από συνέντευξη με τον Αστέρη Κούτουλα για την
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
«Η Μήδεια, η Αννα Φρανκ, ο Μίκης και η κρίση»

- Τί σημαίνει για σας αυτή η ταινία;
Αστέρης Κούτουλας: Αυτή η ταινία για μένα είναι ένα έργο ζωής. Απ την μία μεριά ολοκληρώνoμαι τρόπον τινά «πολιτικά», δηλαδή είναι έργο απόγνωσης, αντίστασης και συνάμα ομορφιάς. Ουσιαστικά ζητώ συγνώμη από τον 23χρονο γιο μου για την κοινωνία χωρίς μέλλον και χωρίς έλεος που του παραδίδω να ζήσει. Για μια κοινωνία που δεν παράγει κανένα ιδανικό πια, καμία προοπτική, που είναι μία έρημος χωρίς διέξοδο. Που κάθε μέρα εμείς οι γονείς «σκοτώνουμε» τα παιδιά μας. Από την άλλη αυτή η ταινία με αντιπροσωπεύει πλήρως καλλιτεχνικά: γιατί έκανα μια ταινία που όμοια της ποτέ δεν έχω δει και που πάντα ήθελα να κάνω. Αυτή η ταινία είναι ένα ξάφνιασμα ακόμα και για μένα, γιατί από την μία έχει την εγκληματική ιστορία της Μήδειας, έχει την πολύ ωραία μουσική όπερας του Μίκη, όμως έχει πολλά οπτικά «ξεσπάσματα», αναπάντεχα, διότι ήθελα να δώσω στο μάτι όλο και κάτι καινούργιο, ασυνήθιστο. Ήθελα να «ρουφήξω» τον θεατή μέσα στην πλοκή, τροφοδοτώντας συνεχώς τη φαντασία του.

- Χορός, μουσική και πρόζα, με παράθεση αποσπασμάτων από τα γραπτά της Αννας Φρανκ. Με ποια οπτική θα θέλατε να τη δει την ταινία ο θεατής, ειδικά ο Ελληνας;
Αστέρης Κούτουλας: Η βάση όλης της ταινίας είναι η μουσική που δεν είναι απλώς εκπληκτική αλλά και πολύ συναισθηματική. Ήθελα – αυτή ήταν πρόθεσή μου – να κάνω μια άκρως συναισθηματική ταινία, στην οποία με τον φακό της κάμερας και ένα ασυνήθιστο μοντάζ να παρακουλουθώ τι γίνεται στην ψυχή μιας μάνας που πάει να σκοτώσει τα παιδιά της, τα «σκότια της» όπως θα έλεγε η γιαγιά μου από την Ήπειρο. Όμως δεν μπορούσα να μείνω εκεί όταν γύρω μου συνέβαιναν αυτά τα συγκλονιστικά γεγονότα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Τα χρόνια 2011 μέχρι 2013 όταν δούλευα αυτή την ταινία μου επέβαλαν να συμπεριλάβω και την κοινωνική διάσταση του θέματος και έτσι μπήκαν τα θύματα στο κέντρο της ταινίας μου, δηλαδή τα παιδιά που σκοτώνονται, η προδομένη νεολαία. Το μεγαλύτερο συμβολισμό μιας καταραμένης, από την κοινωνία εξοβελισμένης και θανατωμένης αθωότητας έχει για μένα το ημερολόγιο της Άννας Φράνκ. Ο θεατής δεν ξέρει μέχρι το τέλος της ταινίας ότι τα αποσπάσματα μιας δεκατετράχρονης κοπέλας είναι από το ημερολόγιο αυτό, όμως για μένα ήταν πολύ σημαντικό γιατί δίνει μια άλλη ιστορική διάσταση στον μύθο της παιδοκτόνου μάνας, μας βάζει αμέσως στο σήμερα, μια θύμηση, ένα αντίδοτο στον επελαύνοντα φασισμό στη χώρα μας.

—————————————————————————————————————

Κείμενο για την PROTAGON.GR

Αστέρης Κούτουλας
Βρίσκω πολύ καλό ότι κάθε θεατής της «Μήδειας» βλέπει μια διαφορετική ταινία

Η Μήδεια αποτελεί τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα της ταινίας που μας συναρπάζει για διαφορετικούς λόγους. Σε μερικούς κεντρίζει το ενδιαφέρον επειδή βλέπουν μια υπερήφανη γυναίκα που συγκρούεται με τον άντρα της και φτάνει στο σημείο αντί να δολοφονήσει το σύζυγο να σκοτώσει τα ίδια της τα παιδιά. Άλλοι βλέπουν στη Μήδεια μια ηρωίδα που εναντιώνεται στην κρατική εξουσία και δεν διστάζει στον αγώνα της να θυσιάσει ό,τι πολυτιμότερο έχει, δηλ. τα παιδιά της. Υπάρχουν και όσοι γοητεύονται από την άκρως δραματική μοίρα της Μήδειας, η οποία ξεριζωμένη συνθλίβεται και ταπεινώνεται σε μια ξένη χώρα και στην προσπάθειά της να αμυνθεί καταλήγει να κάνει μια αποτρόπαια πράξη απελπισίας.
Υπάρχουν και όσοι ενδιαφέρονται κυρίως για το πολιτικό μήνυμα αυτής της ταινίας και οι οποίοι θα ήθελαν περισσότερες από τις σκηνές με τους ξεσηκωμένους νέους, με τις οδομαχίες ως μαρτυρίες αντίδρασης σε μια δημοκρατία ευρισκόμενη σε γύψο. Άλλοι πάλι αναγάγουν τη εικόνα του διαδηλωτή με τα πρησμένα από τα δακρυγόνα μάτια στην ουσιαστική κορύφωση της ταινίας ως προσωποποίηση των νεαρών που συγκρούονται στους δρόμους με τη γενιά των γονέων τους, με το σύστημα το οποίο – έχοντας τη στήριξη των γονέων – θυσίασε τα παιδιά του σαν τη Μήδεια. Άραγε τι θα συμβεί όταν τα παιδιά ξαφνικά αρχίσουν να αμύνονται;
Οι λάτρεις του χορού, πάλι, γοητεύονται από την κινηματογράφηση της χορογραφίας του Ρενάτο Ζανέλα στο εκπληκτικό μπαλέτο του. Η ταινία «αιχμαλωτίζει» τη συγκινησιακή φόρτιση της μουσικής και καταγράφει από τόσο κοντά τη χορευτική αφήγηση, ώστε ο θεατής να νιώθει σαν να ακουμπά τους πρωταγωνιστές. Ακόμη και στις σκηνές χορού είναι συνεχές το πέρασμα μεταξύ του πραγματικού-ντοκιμαντερίστικου στοιχείου και της μυθοπλασίας, αναγάγοντας το μπαλέτο σε ένα φιλμικό δράμα.
Υπάρχουν, βεβαίως και οι μουσικόφιλοι που απολαμβάνουν την ονειρική μουσική του Μίκη Θεοδωράκη σε όλο της το μεγαλείο με τρόπο που δεν έχουμε ξανασυναντήσει σε ταινία.
Και αφού με ρωτάτε με αυτόν τον τρόπο, τότε ναι, θα συμφωνήσω μαζί σας ότι η ταινία έχει στοιχεία ενός βιντεοκλίπ. Πράγματι, στην ουσία ήθελα να κάνω ένα μουσικό βίντεο μεγάλης διάρκειας, έχοντας επηρεαστεί από άκρως συναισθηματικά κλιπ όπως το «Stone in my Hand» των Everlast ή το «Born Free» της M.I.A. σε σκηνοθεσία του Ρομαίν Γαβρά.
Υπάρχουν επίσης οι νέοι θεατές που ταυτίζονται με το φαντασμαγορικό κόσμο της δεκαπεντάχρονης Μπέλα, η οποία προσωποποιεί στην ταινία την αθωότητα. Ουσιαστικά ταυτίζονται με την προσμονή μιας ανέμελης ζωής που όμως δεν θα ζήσουν, για μια ονειρική ελευθερία που δεν θα βιώσουν, την επιθυμία μιας ευτυχίας που δεν θα γευτούν.
Βεβαίως υπάρχουν και οι σινεφίλ, δηλ. οι «απλοί θεατές» όπως τους αποκαλώ που θα αγοράσουν εισιτήριο για να δουν μια νέα ταινία, πολλοί εκ των οποίων καταλαμβάνονται από έναν καταιγισμό συναισθημάτων που απορρέει από το συγκερασμό όλων αυτών των εικόνων που σας περιέγραψα. Πρόκειται για μια ταινία που διαρκώς αιφνιδιάζει το θεατή με συναισθήματα, τα οποία πιθανόν να μην αρέσουν στο καθένα.
Επίσης υπάρχω κι εγώ ως ο δημιουργός που οραματίστηκε μια ταινία, η οποία ως εκ του θαύματος έγινε πραγματικότητα. Για το ό,τι μου δόθηκε η δυνατότητα να υλοποιήσω κινηματογραφικά αυτό το όραμα είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων σε καλλιτέχνες, στις ταινίες των οποίων γίνονται νύξεις και αναφορές: στον Κάρλος Σάουρα, τον Πιερ Πάολο Παζολίνι, το Νίκο Κούνδουρο, το Σεργκέι Άιζενσταϊν, τον Αντρέι Ταρκόφσκι, τον Κώστα Γαβρά, τον Λαρς φον Τρίερ.
Ουσιαστικά έκανα αυτήν την ταινία με και για τον Μίκη Θεοδωράκη, το Ρενάτο Ζανέλα και τη Μαρία Κουσουνή. Αυτό που μου αρέσει ιδιαίτερα είναι ότι οι τρεις τους αντιλαμβάνονται την ταινία με τρόπο εντελώς διαφορετικό από εμένα και ότι τους γοητεύουν διαφορετικά στοιχεία της ταινίας. Η «Μήδεια» αποτελεί για μένα προσωπικά μια ταινία για τη σημερινή μας κοινωνία, για τους νέους που έχουν αποστερηθεί κάθε ελπίδα και τους γονείς τους. Είναι μια ταινία για την Ελλάδα και ταυτόχρονα κάτι που προσφέρει η Ελλάδα στον υπόλοιπο κόσμο. Για αυτό και βρίσκω πολύ καλό ότι κάθε θεατής της «Μήδειας» βλέπει μια διαφορετική ταινία…

(http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=26050)

  • Follow
  • foto © Stefanos Vidalis